خنده می‌بینی ولی از گریه‌ی دل غافلی
خانه‌ی ما اندرون ابر است و بیرون آفتاب

جُز من

در عشقِ تو پای کس ندارد، جُز من
در شوره کسی تخم نکارد، جُز من

با دشمن و با دوست، بدَت می‌گویم
تا هیچ‌کست دوست ندارد، جُز من

آه از پاییز سرد | سلمان هراتی

کاشکی زخم تو در جان داشتم
پای در کوه و بیابان داشتم

تا بپویم وسعت عشق تو را
مَرکبی از نسل طوفان داشتم

دیدن روی تو آسان نیست، آه
کاشکی من داغ هجران داشتم

آه از پاییز سرد، ای کاش من
از تو باغی در بهاران داشتم

تا بی‌افشانم به پایت سر به سر
کاشکی جانِ فراوان داشتم

بعد از آن مثل شقایق‌های سرخ
خلوتی در باغ باران داشتم

یک غزل بس نیست هجران تو را
کاش صد ها شعر و دیوان داشتم

مثل سیگار اولت هستم | سید مهدی موسوی

مثل دیوانه زل زدم به خودم

گریه‌هایم شبیه لبخند است

چقدَر شب رسیده تا مغزم

چقدَر روزهای ما گند است!

من که مفتم! اگرچه ارزانتر

راستی قیمت شما چند است؟!

 

از تو در حال منفجر شدنم

در سرم بمب ساعتی دارم

شب که خوابم نمی‌برَد تا صبح

صبح، سردرد لعنتی دارم

همه از "پشت" خنجرم زده‌اند

دوستانی خجالتی دارم!

 

قصّه‌ی عشق من به آدم‌ها

قصّه‌ی موریانه و چوب است

زندگی می‌کنم به خاطر مرگ

دست‌هایم به هیچ، مصلوب است!

قهوه و اشک، قهوه و سیگار

راستی، حال مادرت خوب است؟

 

اوّل قصّه‌ات یکی بودم

بعد، آنکه نبود خواهم شد

گریه کردی و گریه خواهم کرد

دیر بودی و زود خواهم شد

مثل سیگار اوّلت هستم

تا تهِ قصّه دود خواهم شد

 

مادرم روبه‌روی تلویزیون

پدرم شاهنامه می‌خوانَد

چه کسی گریه می‌کند تا صبح؟

چه کسی در اتاق می‌ماند؟

هیچ کس ظاهراً نمی‌فهمد!

هیچ کس واقعاً نمی‌داند!

 

دیدنِ فیلم روی تخت کسی

خواب بر روی صندلی و کتاب

انتظارِ مجوّزِ یک شعر

دست دادنِ گوسفند با قصّاب!

- «آخر داستان چه خواهد شد؟!»

خفه شو عشق من! بگیر و بخواب!

 

مثل یک گرگ زخم‌خورده شده

ردّ پای به جا گذاشته‌ات

کرم افتاده است و خشک شده

مغز من با درخت کاشته‌ات!

از سرم دست برنمی‌دارند

خاطراتِ خوشِ نداشته‌ات

 

بین «یک روز خوب» و «بالأخره»!

تا خود صبح، خواب و بیداری

زل زدن توی چشم یک حشره

مشت‌هایم به بالش بی پر!

گریه زیر پتوی یک نفره

 

با خودت حرف می‌زنی گاهی

مثل دیوانه‌ها بلند، بلند

چون که تنهاتر از خودت هستی

همه از چشم‌هات می‌ترسند

پس به کابوسشان ادامه نده

پس به این بغض‌ها بگیر و بخند

 

ساده بودیم و سخت بر ما رفت

خوب بودیم و زندگی بد شد

آنکه باید به دادمان برسد

آمد و از کنارمان رد شد

هیچ کس واقعا نمی‌داند

آخر داستان چه خواهد شد!

 

صبح تا عصر کار و کار و کار

لذت درد در فراموشی

به کسی که نبوده زنگ زدن

گریه‌ات با صدای خاموشی

غصّه‌ی آخرین خداحافظ

حسرت اوّلین هم‌آغوشی

 

از هر آنچه که هست بیزاری

از هر آنچه که نیست دلگیری

از زبان و زمان گریخته‌ای

مثل دیوانه‌های زنجیری

همه‌ی دلخوشی‌ات یک چیز است:

این که پایان قصّه می‌میری...

گر به تو افتدم نظر

گر به تو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو

شرح دهم غم تو را نکته به نکته مو به مو

از پی دیدن رخت همچو صبا فتاده‌ام

خانه به خانه در به در، کوچه به کوچه کو به کو

می‌رود از فراق تو خون دل از دو دیده‌ام

دجله به دجله یم به یم، چشمه به چشمه جو به جو

مهر تو را دلِ حزین، بافته بر قماش جان

رشته به رشته نخ به نخ، تار به تار پو به پو

در دل خویش طاهره، گشت و ندید جز تو را

صفحه به صفحه لا به لا پرده به پرده تو به تو

نباشد لایق از حُسنت که برگردی ز پیوندی
خوشا آن حالت مستی که با ما عهد می‌بستی

"صفر"را بستند که ما به بیرون زنگ نزنیم، از شما چه پنهان، ما از درون زنگ زدیم..!

در وادی درد

آلفونس دوده، نویسنده، در ۱۷ سالگی به سفلیس مبتلا می‌شود و در ۵۷ سالگی می‌میرد. ۴۰ سال همنشین درد بوده و کتابی می‌نویسد به نام «در وادی درد»؛ جایی از کتاب آمده:

«کلی‌گویی برنمی‌دارد درد. هر بیمار دردِ خودش را می‌فهمد و بس. درد، آدم به آدم فرق می‌کند. مثلِ صدای خواننده که تالار به تالار…»

خیلی ببار ابر | حسین صفا

خیلی ببار ابر! که دائم 

از تربتم درخت بروید:

این آرزوی اول من بود

از آرزو به بعد چه بودم؟

کبریت نیم‌سوخته‌ای که

در حسرت درخت شدن بود

باران به شیشه زد که بهار است

گفتم خدای من! چه بپوشم؟

پس بانگ زد کسی درِ گوشم:

ای جامه‌ات لبم که انار است!

آن قرمزی که دوخته بودم

پیراهنت نبود کفن بود

دریا برای مردن ماهی 

بی‌اختیار فاتحه می‌خوانْد

ماهی به خنده گفت که گاهی

هجرت علاج عاشق تنهاست

اما درون تابه نمی‌پخت

از بس که بی‌قرار وطن بود

قلبم! تو جز شکست به چیزی

هرگز نخواستی بگریزی

هرگز نخواستی بستیزی

با اژدهای هفت‌سری که

در شانه‌ات به‌طور غریزی

آماده‌ی جوانه‌زدن بود

چشمت چکیده بود به عالم

من غرق چکّه‌های تو بودم

اما زمان سر آمده بود و 

بارانِ تند بند نیامد

جان از تنم درآمده بود و

بارانی‌ام هنوز به تن بود

خیلی برَنج بال ملائک!

بال کسی شکسته در این‌جا

خیلی مرا ببند به زنجیر

دیوانه‌ای نشسته در این‌جا

دیوانه را ببند به زنجیر:

این آرزوی آخر من بود

بوف کور

در زندگی زخم‌هایی هست که مثلِ خوره در انزوا روح را آهسته می‌خورد و می‌تراشد. این دردها را نمی‌شود به کسی اظهار کرد، چون عموماً عادت دارند که این دردهای باورنکردنی را جزو اتفاقات و پیشامدهای نادر و عجیب بشمارند؛ و اگر کسی بگوید یا بنویسد، مردم بر سبیل عقاید جاری و عقاید خودشان سعی می‌کنند آن را با لبخند، شکاک و تمسخر آمیز تلقی بکنند...

غزلی از «وصیت و صبحانه» - حسین صفا

خدشه‌ای در تو نیست، امّا من
در منِ پیرمردْ اشکالی‌ست
چوب‌خطّی که از تو پر شده است
سی و اندی‌ست از خودم خالی‌ست

روزْ هر شب درون من خواب است
صبح فردا مسلّماً ابری‌ست
پشت این ماه، بی‌چراغی‌هاست
گریه ته‌مانده‌های خوشحالی‌ست

سرفه همراه عمر می‌گذرد
سینه‌ام خلط ناگواری‌هاست
سال تا سالِ من نفس تنگی‌ست
نفسی هم که می‌کشم سالی‌ست

بی‌هوا می‌پرانی‌ام به هوا
کیش هم می‌کنی که دور شوم
سنگ هم پرت کن! تو هر سنگی
که به من پرت می‌کنی بالی‌ست

سر هر سفره‌ای که چیده شدی
تلخی‌ات سهم کاسه‌ی من بود
یک وجب آش روی روغن بود
دست‌پختت هنوز هم عالی‌ست

وزنه‌ای نیستم که برداری
عددی نیستم که بشماری
به شمار کسی نمی‌آیم
طبل یک اختراع توخالی‌ست

حالی از من نپرس، بدحالم
خوب شو، خوب می‌شود حالم
آخ دستم، دلم، پرم، بالم
حال بد هم برای خود حالی‌ست

اتّفاقی رسید از راه و
دست بر شانه‌ی من و تو نهاد
ابر دیوانه‌ای به چشم من و
کاسه‌ای خون به چشم‌های تو داد

گریه کردم که مهربان بشوی
من به تأثیر گریه معتقدم
گریه کردم، چنان که چشمانم
گریه‌ام را نمی‌برند از یاد

شب تحویل سال بود انگار
شب مرگ پدربزرگم بود
شب تحویل مرگ بود اصلاً
اتّفاقی که اتّفاق افتاد

در صف سینما تو را دیدم
در صف بانک، در صف مترو
در صفوف بلند زندگی‌ام
در صف انتظارهای زیاد

سر خاک پدربزرگ خودم
سر خاک خودم، کنار خودم
هر کجا انتظار معنی داشت
هر کجا انتظار معنی داد

از تو دیدم وَ از تو می‌بینم
دست‌هایی که عاشقانه‌ترند
و از این چشمِ عاشقانه، ترند
دستم از دامنت بریده مباد

کاسه‌ای صبر می‌دهند به من؟
مرده‌ام قبر می‌دهند به من؟
تهِ صف مانده‌ام نمی شنوی؟
زیر و رو شد گلویم از فریاد

چندبُعدی‌ترینِ زندگی‌ام!
سختِ سرسختِ بخت برگشته!
پیش تو هیچ، پیش تو پوچ‌اند
سنگ‌ها در تمامی ابعاد

اتّفاق اتّفاق می‌افتد
من به این اعتقاد معتقدم
گریه کن بلکه مهربان بشوی
گریه کردی و سیل راه افتاد

پس به دیوانه‌خانه راهی شو
خودِ دیوانه خانه خواهی شد
خانه‌ی تو خراب‌تر شده است
زن دیوانه! خانه‌ات آباد

- حسین صفا، سال 86

‏به روستا آمدم، به محل دیدارمان نگاهی کردم: نه تو بودی، نه ندایی و حرکتی.
پیش از ما، دیوارها همدیگر را بوسیده بودند...

(این شعر را یکی از ساکنان ورزقان پس از زلزله‌ی مرداد ۹۱ به ترکی سروده بود)

پاکت سیگاری را که به ریه‌اش آسیب می‌زد با الکل ضدعفونی کرد، برای پیشگیری از بیماری‌ای که اتفاقا آن هم به ریه‌اش آسیب می‌زند! تلاشی مذبوحانه برای ادامه زندگی بی‌کیفیتش...

شهرِ بزرگ است تنم، غم طرفی، من طرفی

یک جایی می‌رسد که آدم دست به خودکشی می‌زند؛
نه اینکه یک تیغ بردارد رگش را بزند، نه!
قیدِ احساسش را می‌زند!

برای ملاقات شخصی به یکی از بیمارستان‌های روانی رفتیم، بیرون بیمارستان غُلغله بود.

چند نفر سر جای پارک ماشین دست به یقه بودند، چند راننده مسافرکش سر مسافر با هم دعوا داشتند و بستگان همدیگر را مورد لطف قرار می‌دادند.

وارد حیاط بیمارستان که شدیم، دیدیم جایی است آرام و پر درخت. بیماران روی نیمکت‌ها نشسته بودند و با ملاقات کنندگان گفت وگو می‌کردند.

بیماری از کنار ما بلند شد و با کمال ادب گفت: من می‌روم روی نیمکت دیگری می‌نشینم که شما راحت‌تر بتوانید صحبت کنید.

پروانه زیبایی روی زمین نشسته بود، بیماری پروانه را نگاه می‌کرد و نگران بود که مبادا زیر پا لِه شود، آمد آهسته پروانه را برداشت و کف دستش گذاشت تا پرواز کند و برود.

ما بالاخره نفهمیدیم!

بیمارستان روانی این ور دیوار است یا آن ور دیوار؟

اندکی از تو، بسیاری از همه چیز است.

مولانا انسانِ اندوهگین را به اتاقی پر از دود تشبیه می‌کند. او می‌گوید این دودها فقط از طریقِ «شنیده شدن» از اتاق خارج می‌شوند. «گفتن» کافی نیست؛ شنیده شدن است که اتاق‌های جان را روشن می‌کند، و شنیده شدن یعنی شنوندهٔ خوب.

عزیزم
همه از اینجا رفته‌اند،
تو که تنهاترین مرغابی جهانی
چرا از من مهاجرت نمی‌کنی؟

انگلیسی‌ها ضرب‌المثلی دارند با این مضمون: کسی که فقط لندن را دیده باشد؛ لندن را هم‌ نمی‌شناسد.
‏منظورشان این است که شما باید رم و پاریس و برلین را هم ببینی تا بتوانی بگویی لندن شهر خوبی است یا نه.
‏«تک‌منبعی بودن» انسان را متعصب و خشک بار می‌آورد و عمق فهم او را به طرز عجیبی کاهش می‌دهد.

ما

ما دو پیراهن بودیم بر یک بند؛
یکی را باد برد،
دیگری را باران هر روز خیس می‌کند...

ناخدا علی

تا یه هفته قبل اگر ازم می‌پرسیدن "دِد اینساید" یعنی چی، می‌گفتم «ناخدا علی»!

ناخدای پیرِ بی‌احساسی که مدام سیگار دود می‌کرد. تو بندر هیچکس ناخدا علی رو درک نکرد، الّا دریا.

ما جنوبیا معمولاً پرحرفیم، چون نمی‌خوایم سکوتمون پر شه از صدای دریا. صدای دریا همونقدر که آرامش داره، می‌تونه آدمو تا مرز جنون ببره.

ناخدا علی هم همیشه اینطور نبود. تا قبل اینکه دریا معشوقه‌ش، حلما رو ازش بگیره، پرحرف‌ترین و محبوب‌ترین مرد بندر بود. اما حالا کارش از جنونم گذشته بود.

خداحافظی تلخ

در «خداحافظی تلخ» (خداحافظیِ ناگزیر با کسی که دوستش می‌داریم) دو حس موج می‌زند: یکی این‌که «تو مرا تنها می‌گذاری و من اندوهگینم» و دیگری، که به همان اندازه تلخ است، این‌که «تو بدون من شاد خواهی بود، حتی شادتر.» آن‌که می‌ماند، آتشی‌ست برجامانده از کاروان: گرم، خاکستری، تنها.

چشم‌های تو قوطی رنگ‌اند | حسین صفا

چشم‌های تو قوطی رنگ‌اند
همه جا را سیاه می‌گیرد
به تو نزدیک می‌شود شب من
نفسم بوی ماه می‌گیرد

ما بناهای محکمی بودیم
بولدزرها خرابمان کردند
بعد از آن، هر خرابه‌ای ما را
با خودش اشتباه می‌گیرد

به هوای قدم زدن در شهر
خانه را گاه ترک می‌گفتیم
گاه دیوار کورکورانه
پشت قابی پناه می‌گیرد

مهره‌های سیاه می‌آیند
مهره‌های سفید می‌سوزند
سقف هر خانه‌ی سفیدی را
آسمانی سیاه می‌گیرد

لاک‌پشتی که راهی دریاست
پیش پای تو غرق خواهد شد
چمدانی که رفته قلب من است
که در آغاز راه می‌گیرد

هر درختی که بر زمین افتاد
هر چه گنجشک بود را پر داد
خون‌بهای درخت‌ها را باغ
از من بی گناه می‌گیرد

صبح امروز کاملا تلخ است
می‌توان چای دم نکرد امروز
استکان را که می‌برم به دهان
چای هم طعم آه می‌گیرد

مرا چشمیست خون‌افشان | حافظ

مرا چشمیست خون‌افشان ز دست آن کمان‌ابرو
جهان بس فتنه خواهد دید از آن چشم و از آن ابرو

غلام چشم آن ترکم که در خواب خوش مستی
نگارین گلشنش روی است و مشکین سایبان ابرو

هلالی شد تنم زین غم که با طغرای ابرویش
که باشد مه که بنماید ز طاق آسمان ابرو

رقیبان غافل و ما را از آن چشم و جبین هر دم
هزاران گونه پیغام است و حاجب در میان ابرو

روان گوشه‌گیران را جبینش طرفه گلزاریست
که بر طرف سمن‌زارش همی‌گردد چمان ابرو

دگر حور و پری را کس نگوید با چنین حسنی
که این را این چنین چشم است و آن را آن چنان ابرو

تو کافردل نمی‌بندی نقاب زلف و می‌ترسم
که محرابم بگرداند خم آن دلستان ابرو

اگرچه مرغ زیرک بود حافظ در هواداری
به تیر غمزه صیدش کرد چشم آن کمان ابرو